RECKITTS ZAKJE BLAUW
Gedurende de wintermaanden presenteren we een aantal gebruiksvoorwerpen en producten die heel normaal waren in de jonge jaren van tante Dora, maar die langzamerhand zijn vergeten. Vaak zijn dat voorwerpen en producten die ooit hoorden bij een spaarzame levenswijze. Vandaag in Dora’s ding: Reckitts Zakje Blauw.
Tante Dora is iemand van de wijze spreuken. Eén van haar klassieke lijfspreuken was ooit: ‘Een blauwtje bedekt elk grauwtje’. Dat ‘blauwtje’ was een zakje Reckitts Blauw (met een hoofdletter B), en was bedoeld om de witte was witter te maken. Of, liever gezegd: witter te laten LIJKEN. Want onder al dat blauw was de was eigenlijk nog best grauw.
Optische witmakers
Tegenwoordig maken synthetische witwasmiddelen niet alleen grondig schoon, maar ze bevatten ook zogenaamde optische witmakers, die het witte wasgoed witter doen lijken. Een voor het oog nauwelijks zichtbaar zweempje blauw of groen zorgt ervoor dat we een al witte was nog witter vinden.
In de jonge jaren van tante Dora waren er nog geen synthetische wasmiddelen voor in de wasautomaat, zoals tegenwoordig. Je moest de onderbroeken en de lakens maar zien schoon te krijgen met groene zeep en een stuk Sunlight huishoudzeep. En dat in een tobbe met heet water en een wasbord. De was doen op maandag wasdag kostte nogal wat spierkracht en transpiratie, en het resultaat was niet altijd geweldig. Vooral het witte goed werd mettertijd een beetje grauw of gelig.
Soms werd de witte was gebleekt op een bleek: een grasveld waarop, op zonnige dagen, de lakens en de overhemden werden uitgespreid, zodat de zon ze kon bleken. Ook chloor werd wel gebruikt om wit witter te maken. Maar chloor is niet erg best voor textiel, en werd daarom niet veel toegepast.
Laatste spoelgang
Reckitts Zakje Blauw bracht de oplossing. Bij de laatste spoelgang werd een zakje blauwsel door het spoelwater gehaald, zodat het water een blauw kleurtje kreeg. Blauwsel zat in een linnen zakje, zodat het water telkens een klein beetje blauw kon oplossen en aan het spoelwater kon afgeven. Het zakje kon vele malen gebruikt worden, en werd meestal bewaard op een schoteltje.
Het blauw bedekte inderdaad het grauw. Dat komt omdat ons oog iets wits dat een heel klein beetje blauw gekleurd is, veel witter ziet dan het in werkelijkheid is. Met zulke stralend witte lakens aan de waslijn kon je je als huisvrouw laten zien, in jouw dorp.
Veel oudere dames bleven lange tijd erg gehecht aan de zekerheid die Reckitts Blauw ze in hun jonge jaren gaf. Een beetje blauwsel gaf ze het veilige gevoel dat niemand hun was geel of grauw zou vinden: een doodzonde in die tijd. Zelfs toen er speciale witwasmiddelen op de markt kwamen, bleven veel vrouwen de was naspoelen met een beetje blauwsel. Inmiddels is Reckitts Zakje Blauw niet meer in Nederland te krijgen, helaas. Net zo min als kledingstijfsel, waarmee je die stralend witte overhemden vervolgens volume en stevigheid kon geven. In het buitenland schijnt het nog wel te krijgen te zijn.
Reckitts Zakje Blauw lijkt voltooid verleden tijd, althans in Nederland. Maar met de moderne oxi-bleekmiddelen (een poeder dat je aan de witte was toevoegt) gaat het prima. Door de blekende werking van zuurstof en ook met behulp van optische witmakers wordt de witte was door het oxi-wasmiddel superwit. Blijkbaar vinden huisvrouwen (en huismannen, inmiddels) het nog steeds belangrijk dat niemand denkt: wat een grauw overhemd is dat! Een echt witte was: het is en blijft een bewijs van een succesvol modern leven, net als 75 jaar geleden.
Naschrift, april 2017: Onze lezeres Willemien ontdekte een winkel waar Reckitts Zakje Blauw nog wel te krijgen is: de toko Amazing Oriental aan de Amsterdamsestraatweg in Utrecht. Bedankt voor de tip! Dus misschien is blauwsel ook in andere steden in het land te krijgen?
Naschrift 2: Er zijn nu meerdere winkels met ouderwetse huishoudelijke zaken in ons land. Daar verkopen ze weer vele zaken van vroeger en ook zakjes blauwsel. Trouwens ook in Surinaamse winkels kan je blauwsel vinden, maar daar wordt het ook gekocht voor andere spirituele doeleinden.
LEES MEER: De vorige keer was Dora’s ding gewijd aan rotan meubelen:
Follow
