DE ENCYCLOPEDIE IS OOK AL UITGESTORVEN
Gisteren hadden we over het aanstaande einde van de papieren telefoongids. Papier is ouderwets, het internet is sneller en vollediger. Nog zo’n papieren dinosaurus, die al eerder uitstierf: de encyclopedie. Vroeger lagen gezinnen financieel krom om zo’n twintigdelige serie weetboeken aan te schaffen. Want met een encyclopedie wist je simpelweg ALLES. Alles wat de mens ooit had gemaakt of bedacht, stond in zo’n gigantisch naslagwerk. Tegenwoordig staat alles op internet. En voor Wikipedia hoef je geen cent te betalen, bovendien.
In zijn jonge jaren werkte één van de neven bij een regionale krant. Dat was vóór de doorbraak van pc en internet. Als je wilde weten wat de hoofdstad van Paraguay is, dan moest je dat nog in een papieren encyclopedie opzoeken. Op de redactie stond een Winkler Prins-encyclopedie van meer dan twintig delen. Die werd vrijwel elke dag meermaals geraadpleegd. Inderdaad om te weten te komen wat de hoofdstad van Paraguay is. Of in welk jaar Jan van Schaffelaar van de toren van Barneveld sprong. Die gegevens had je soms nodig, voor een krantenartikel.
In de winkel
Het probleem van papieren encyclopedieën is wel, dat de gegevens die ze bevatten al verouderd zijn op het moment dat de encyclopedie in de winkel ligt. De Winkler Prins op de redactie waar de neef in de jaren negentig werkte, was van 1947. Dat zag je aan de onderwerpen. Er was bijvoorbeeld een uitvoerig hoofdstuk over Nederlands Indië, dat in 1947 immers nog niet onafhankelijk was.
Al die informatie over Sumatra en Minangkabause huizen was interessant, maar over ruimtevaart werd helemaal niets vermeld. Internet was in de jaren negentig nog niet algemeen, ook niet op de krant, dus dan moest je op een andere manier aan je achtergrondinformatie over ruimtereizen komen. Bijvoorbeeld door een collega te vragen die een beetje interesse had voor ruimtevaart. Of gewoon: géén artikel schrijven over ruimtevaart.
Muisklik
Tegenwoordig kun je met een muisklik letterlijk alles te weten komen, over alle onderwerpen in de wereld. Wikipedia is een gigantisch kenniscentrum, dat voortdurend wordt bijgewerkt, vaak door zeer specialistische experts. De hele wereld denkt mee en schrijft mee. En al die informatie is gratis. Je hoeft je niet in de schulden te steken voor een papieren encyclopedie, of er een aparte boekenkast voor te kopen. Wikipedia is letterlijk binnen handbereik, op je tablet of iPhone. Je denkt er niet meer bij na.
En reken maar dat je ‘m nodig hebt, die Wikipedia! Zelfs voor het artikel dat je nu leest, is de online encyclopedie diverse malen geraadpleegd. Want hoe spel je ‘Minangkabaus’ ook alweer? En: hoe heette dat plaatsje waar Jan van Schaffelaar van de toren sprong? En: wat is nu eigenlijk de hoofdstad van Paraguay? Even zoeken… Asuncion! Dank je wel, Wiki!
LEES MEER: En waarom zie je eigenlijk nauwelijks pocketboeken meer?
http://www.dora-besparen.nl/gedachte-van-de-dag/waarom-de-pocketboeken-langzamerhand-zijn-verdwenen/
Follow
Voor mij was het probleem van een encyclopedie meer de ruimte die zoiets inneemt. Ik ben klein behuisd en bergruimte is daardoor ook schaars. Helaas want het liefst zou ik een hele grote boekenkastwand willen gevuld met boeken over van alles en nog wat. Want ik ben een boekenmens en lees ook nog steeds gewoon boeken en heb geen E-reader. Maar internet biedt mij wel de ruimte om mij te verdiepen in meerdere onderwerpen, en inderdaad het kost ook nog eens veel minder geld dan boeken, ook al koop ik die overwegend 2e hands.
Internet is super handig, zeker in een wereld die zo veranderlijk is. Maar even een nuancering: iedereen kan publiceren bij wiki en de informatie kan dus ook per ongeluk of opzettelijk fouten bevatten. De gouden regel die mij op middelbare school is geleerd: raadpleeg voor werkstukken/artikels minimaal twee bronnen. Als je iets opzoekt over een land waarvan je de taal spreekt, minimaal een bron uit dat land. Vergelijk de informatie uit meerdere bronnen en trek dan pas een conclusie.
Dat is een goede regel ook voor scholieren van nu: kies meerdere digitale bronnen, baseer geen werkstukken op wiki alleen en geen meningen uitsluitend op n.u.nl