DE VASTE LASTEN STIJGEN (VEEL)
Uit recente onderzoeken blijkt telkens weer, dat gezinnen en eenpersoons huishoudens steeds vaker in de financiële problemen komen, omdat de vaste lasten almaar hoger worden, maar het inkomen nauwelijks meegroeit. De huren gaan snel omhoog, en ook energie wordt in 2017 duurder, zeggen de kenners. De ziektekosten gaan voorlopig niet heel erg veel omhoog, maar ze gaan ook niet omlaag, en volgens experts worden er per 1 januari weer meer behandelingen uit onze verzekeringspakketten geschrapt. Enzovoort, enzovoort.
Een voorbeeld: de huur. Voor een voordelige sociale huurwoning betaal je al gauw rond de zeshonderd euro per maand. Omgerekend naar oude, harde guldens is dat 1300 gulden. Dertig jaar geleden bedroeg de hele maandelijkse netto bijstandsuitkering voor een alleenstaande 1245 gulden. De huur voor een redelijk huis bedroeg in 1986 rond de vijfhonderd gulden, omgerekend in Europees geld: nog geen 230 euro. Daar kreeg je vaak ook nog huursubsidie bij, dus bleef de huur destijds beneden de tweehonderd euro. Kom daar nog maar eens om!
Verplicht ziekenfonds
Een bijstandsgerechtigde was in 1986 gratis meeverzekerd in het verplichte ziekenfonds. Dat kostte die persoon dus niets, en hij of zij hoefde ook (nog) geen geld bij te leggen in de vorm van een receptenknaak of eigen risico. Als je ziek was dan ging je naar je huisarts, en als de huisarts vond dat je moest worden doorverwezen naar een specialist, dan ging je naar die specialist. Je ging immers niet voor je lol naar de dokter, maar omdat je je niet goed voelde. Behandeling en medicijnen waren in principe gratis.
Een bijstandsgerechtigde in 1986 was ongeveer een derde van zijn uitkering kwijt aan vaste lasten als huur, gas, water en elektra. De rest was voor andere dingen: eten en dagelijkse boodschappen, kleding, schoeisel, een busabonnement en een abonnement op een krant (de krant beschouwde men toen nog als een basisbehoefte). Dat ging net, al was een kapotte wasmachine destijds ook een financiële ramp.
Oude, harde guldens
In 2016 gaat in veel huishoudens met een bijstandsuitkering ruim tweederde van het inkomen op aan wonen, energie en de zorgkosten. De netto bijstandsuitkering voor een eenpersoons huishouden bedraagt nu bijna 920 euro. Dat is omgerekend iets meer dan tweeduizend oude, harde guldens. Dat lijkt veel, maar sinds het midden van de jaren tachtig, toen een uitkering 1245 gulden was, zijn de prijzen meer dan verdubbeld. Je zou dus eigenlijk 2490 gulden, rond de 1150 euro moeten ontvangen, om die kostenstijging effectief te compenseren. Dan hebben we het nog niet over extra kosten, zoals die voor ziektekostenverzekeringen en eigen risico, die er in 2016 nog bij komen.
Mensen met een minimumuitkering worden ook nu door de Belastingdienst gecompenseerd, met huurtoeslag en zorgtoeslag. Dat helpt wel. Maar daar staan meer groeiende uitgaven tegenover. Wie weinig geld heeft, is vaak afhankelijk van openbaar vervoer. De tarieven voor bus en trein zijn de laatste jaren geëxplodeerd, vooral sinds de invoering van de OV-chipkaart. Wie tien jaar gelden voor anderhalve euro met bus of tram van de ene naar de andere kant van zijn stad reed, moet daar nu grif het dubbele voor betalen.
Zo beschouwd komen uitkeringsgerechtigden honderden euro’s per maand te kort om, naast de vaste lasten en een eenvoudige doch voedzame maaltijd, ook nog kleding en schoeisel te kunnen kopen, laat staan geld te sparen voor de vervanging van de kapotte wasmachine of voor een opgeknapt, tweedehands bankstel. Niet alleen bijstandsgerechtigden, maar ook mensen met een minimumloontje en ZZP’ers met weinig omzet zitten vaak honderden euro’s onder het minimaal noodzakelijke. Sparen is dan onmogelijk, ondanks de oproep van het Nibud om 10% van je inkomen opzij te zetten.
Het wordt tijd dat er eens serieus naar de vaste lasten wordt gekeken, vooral de vaste lasten waar onze privatiserende overheid nog een heel klein beetje invloed op heeft, zoals op het gebied van huren, zorgkosten en openbaar vervoer. Of: de uitkeringen en minimumlonen moeten met honderden euro’s per maand omhoog, om al die gestegen kosten te compenseren. Of we moeten aanvaarden dat armoede er inmiddels een beetje bij hoort, hier in Nederland.
LEES MEER: Vaak is eten de enige variabele op het budget van mensen met weinig geld. Ze bezuinigen uiteindelijk ook op voedsel:
Follow
“Uit recente onderzoeken blijkt telkens weer”.
Ik spreek je niet tegen maar ben even benieuwd naar de bronnen. Kun je me linken naar de onderzoeken waaruit dat blijkt?
Dag Julius,
Laatst stond er een artikel in de Volkskrant hierover. Helaas heb ik die krant inmiddels aan het oud papier meegegeven. Daar stonden ook onderzoeken in vermeld, kan ik mij herinneren. Heel precies is het niet, dat geef ik toe, maar voor een item op Dora was het genoeg.
Hopelijk is jouw vraag hiermee een beetje beantwoord, als is het misschien niet bevredigend?
Neef M