LATEN WE NADENKEN OVER DE OORLOG

4 mei is een serieuze dag. We herdenken vandaag de doden uit de oorlog en bezetting 1940 – 1945, en nog een aantal andere groepen slachtoffers van ná de oorlog. Dat is een goede zaak, want deze doden hebben de basis gelegd voor onze vrijheid. Maar het is misschien goed om ook op andere manieren over de oorlog ’40 – ’45 na te denken.

Tijdens de bezetting was Nederland afgesloten van de rest van de wereld. Bovendien eiste de bezetter allerlei goederen op. Voor de Nederlanders bleef niet veel over. Er ontstonden al snel tekorten, van brandstof tot kleding, en van voedsel tot rubber banden voor de fiets. Naarmate de oorlog duurde, werden die tekorten steeds dringender. In het laatste half jaar werd er in het nog niet bevrijde deel van Nederland regelrecht honger geleden.

Huisvrouwen

Misschien moeten we deze dag ook eens denken aan al die gewone Nederlanders, vaak huisvrouwen, die elke dag weer oplossingen vonden voor nijpende tekorten. Zij ontdekten onder andere dat je meer ingrediënten tot een redelijke maaltijd kunt verwerken, dan je ooit had gedacht. Het was volgens de getuigen geen echt feestmaal, maar bloembollen kun je (gekookt) eten. Brandnetels zijn geen onkruid, maar een gezonde groente.

Kleding werd van oude lakens genaaid, soms geverfd met natuurlijke kleurstoffen zoals uienschillen. Van een stuk hout als zool en wat restjes leer kon je klompschoenen maken. Die klosten ontzettend, maar je voeten bleven min of meer droog. En met slimme kacheltjes kon je met wat houtspaanders opvallend lang koken. Net lang genoeg om de aardappelen en de bloembollen gaar te koken.

Tekorten

Niemand verlangt naar de ellende en de levensbedreigende tekorten van de bezettingstijd. Maar het is wel eens goed om na te denken over de manier waarop de Nederlanders in de oorlog, ondanks de tekorten, toch bleven doorgaan. Hoe ze bruikbare oplossingen vonden voor grote problemen, en hoe ze moed bleven houden en hoop hadden voor de toekomst.

Er zijn in Nederland veel mensen die het krap hebben, ondanks de aantrekkende economie. Mensen die naar de Voedselbank moeten, of die soms niet weten hoe ze aan schoenen en kleren voor hun kinderen moeten komen. En ja: mensen die soms met een knorrende maag naar bed gaan, omdat er niet genoeg eten is. Daar doe je als burger op een minimum inkomen niet veel aan. Maar je kunt misschien troost én inspiratie putten uit de manier waarop mannen en vrouwen bijna zeventig jaar geleden een erg moeilijke tijd doorstonden. Zij waren de onbekende, alledaagse helden van de oorlog, waarvan wij nog steeds veel kunnen leren. Laten we ook aan hen denken.

LEES MEER:   In de oorlog werden veel producten vervangen door een soort namaak, op z’n Duits ‘Ersatz’:

http://www.dora-besparen.nl/gedachte-van-de-dag/dora-gedachte-van-de-dag/ersatz/

Follow