MISSEN WE DE GROENTEMAN EN DE BAKKER AAN DE DEUR?

In veel ruim opgezette moderne wijken die vlak voor en na de oorlog werden gebouwd, bestond de straat uit een hoofdstraat, met aan weerszijden een zogenaamde ventweg. ‘Ventweg’: ook zo’n woord dat geen kind of puber meer kent. Want wat is ‘venten’? Op de ventweg kwamen allerlei handelaren met hun karren en wagens hun waren uitventen: ze belden aan de deur, en vroegen of de aanwezige huisvrouw iets van hun spullen wilde kopen.

dora-melkman

Dat was heel gemakkelijk, niet alleen omdat je voor je boodschappen niet de deur uit hoefde, maar ook omdat de handelaar aan huis de spullen wel even in zijn boekje wilde schrijven. Dan kon je op de pof kopen, zoals dat heette. Je betaalde de geleverde waren pas als je weer geld had. Een soort kopen op krediet dus. Bovendien wist je waar je eten vandaan kwam, want de man die het brood bij je afleverde, had het zelf eerst ’s morgens vroeg in zijn eigen bakkerij gebakken.

Wat kon je zoals aan de deur kopen? Hier een incompleet overzicht, voor al diegenen die jonger zijn dan vijftig:

  • Melk  De melkboer had in zijn kar niet alleen melk, maar ook gele- en chocoladevla, slagroom, boter en yoghurt. Het meeste zat in degelijke statiegeldflessen, die de melkman ook weer innam. Niet alles zat in flessen. De meeste melkmannen verkochten ook rauwe melk uit een melkbus met een kraantje. Die moest je dan eerst nog zelf koken, voor de voedselveiligheid.
  • Brood   De bakker kwam vaak langs met een bakfiets. Daar zat bruinbrood en witbrood in, in slecht één standaardvariant en altijd ongesneden. Voor het snijden van brood had je zelf wel een broodmes. Met wat krentenbollen, witte kadetjes en een rol beschuit had je het assortiment wel gehad.
  • Groenten  Meestal op een kar met een paard ervoor. Want die vele kilo’s piepers, appels en knolrapen: daar kon je bijna niet tegenop duwen of trappen. Op de groentekar lagen alleen seizoengroente en -fruit, vaak uit de directe omgeving. Mango’s en avocado’s verkocht de ouderwetse groenteboer nog niet.
  • En dan waren er nog andere verkopers. In sommige katholieke wijken kwam vrijdag de visboer langs, omdat katholieken vrijdag geen vlees aten (maar wel vis). Er was een scharensliep, die langs de stoeprand een door trapkracht aangedreven slijpsteen liet ronddraaien, waarop jij je messen kon laten slijpen. En voor de eigenaren van kolen- of peteroliekachels kwam de kolen- of olieboer langs.

groente man met paard en wagen

Het klinkt handig en gezellig, zo’n melkman of groenteboer aan de deur. Maar er zaten ook grote nadelen aan, waar 21ste eeuwse mensen geen zin meer in hebben. Het hele systeem draaide erom, dat er vroeger altijd en overal een huisvrouw thuis was. Dat is tegenwoordig niet meer voor te stellen. Bovendien kwamen die handelaren altijd op een vaste dag in de week. Soms moest je ervoor thuisblijven.

Assortiment

En dan het assortiment. We zijn er tegenwoordig aan gewend dat je op de broodafdeling van de supermarkt twintig verschillende verse broodsoorten, minstens evenveel verpakte soorten brood en allerlei gebak kunt kopen. Enkel knipwit en een paar krentenbolletjes zouden we vandaag wel erg mager vinden. De groenteboer had zelden verse kruiden, of groenten buiten het seizoen. En het assortiment zuivel dat tegenwoordig in de supermarkt ligt, zou nog niet in tien melkkarren passen.

De handelaren kochten hun waren in bij de groothandel, en betaalden braaf wat de groothandel vroeg. Veel kortingen of acties moest je niet verwachten. De mannetjes aan huis waren duur. Bovendien wisten ze precies wat jij kocht. Daar hielden ze zelfs rekening mee, als ze zelf inkochten. Maar ze vertelden het ook wel eens door aan de andere buurvrouwen, die dan weer wat te roddelen hadden.

boer met melk vroeger

Nee, de melkboeren en groentemannen zijn niet voor niets uitgestorven. Voor een ruim assortiment, lage prijzen en consumentenvrijheid kun je tegenwoordig beter bij de supermarkt zijn. Al mist tante Dora de kletspraatjes van de mensen aan de deur. Je maakt niet zo gauw een praatje met een snel doorwerkende caissière.

LEES MEER:   De handelaren aan de deur verkochten veel dingen niet, die wij nu heel gewoon vinden:

http://www.dora-besparen.nl/gedachte-van-de-dag/dat-aten-we-vroeger-niet-nu-wel-dankzij-de-europese-uitwisseling/

Dit vind je misschien ook leuk...

1 reactie

  1. Marga schreef:

    Ja zo ging dat vroeger, leuk om eens te lezen, je denkt er vaak niet meer aan omdat alles nu zo anders gaat.
    Die onderste foto is ook zo herkenbaar, zo stond mijn vader vroeger ook met de melk in de bussen te gieten.
    En dat werd dan met paard en wagen opgehaald door de boterfabriek.

    Hier komt trouwens elke week op dezelfde dag, rond dezelfde tijd, de kaasboer langs. Verkoopt ook vla, yoghurt e.d. (komt alleen niet met paard en wagen 😉 )