DE GROTE SCHOONMAAK EN DE VOORDELIGE SPONZEN

door neef Groen · Gepubliceerd 18/04/2018 · Bijgewerkt 11/02/2020

Is het je al opgevallen? Alle reclamefolders van supermarkten, bouwmarkten en voordeeldrogisten staan vol met hulpmiddelen om het huis eens goed door te werken. Schuursponzen, schoonmaakmiddelen, bezems en wonderdoekjes: ze zijn nu goedkoop. Net als potjes verf voor een snelle opknapbeurt van vaal geworden schilderwerk. Wie nu zijn of haar huis weer tiptop schoon en in orde wil hebben, kan daarvoor momenteel goedkoop terecht.

Het heeft vast iets te maken met de klassieke Hollandse Grote Schoonmaak. Jazeker: met hoofdletters. Want de Grote Schoonmaak, die was ooit een belangrijke gebeurtenis in proper, schoongeschrobd Nederland. Dat had veel te maken met het einde van de winter. Deze poetsbeurt heette immers ook wel de Grote Voorjaarsschoonmaak.

Tijdperk

In een tijdperk zonder stofzuigers, moderne schoonmaakmiddelen, microvezeldoekjes en synthetische vloerwissers was het schoonhouden van een huis best een klus. Kleden moesten buiten worden uitgeklopt, de vloeren eronder geveegd met een kamerbezem, geschrobd en vervolgens in de boenwas gezet. Gordijnen waren van katoen en moesten op de hand worden gewassen in groene zeep, en buiten gedroogd aan de waslijn.

En dan was er nog de kolenhaard, die de hele winter roet in de woonkamer had geblazen. Fijnstof was honderd jaar geleden nog niet zo’n probleem, maar reken maar dat alles onder een zwart poederlaagje zat. In veel huishoudens werd de woonkamer ieder jaar weer opnieuw behangen, omdat het oude behang door de kachel grauw geworden was. Ook door de walm van de olielampen en de sigaren van de heren, overigens. De kachel ging in maart of april definitief uit, werd in de kachelglans gezet, en door de mannen naar de zolder gedragen. Pas in oktober werd de haard weer aan het rookkanaal gekoppeld.

Mattenklopper

Een eeuw geleden moest je voor de schoonmaak de ramen en de deuren open kunnen zetten. Je veegde letterlijk het vuil van de winter de deur uit. Bekleding van stoelen werd op de binnenplaats met de mattenklopper van stof ontdaan, en de gewassen vitrage wapperde in de zonneschijn. Met de gebruikte emmer sop werd meteen de stoep geschrobd. Die rook dan nog twee dagen naar groene zeep.

De Grote Schoonmaak is niet zo erg groot meer. Wij hebben die handige stofzuiger, waarmee we zelfs stoelbekledingen en gordijnen van stof kunnen ontdoen, ook midden in de winter. Als we zin hebben om rond Kerst schone gordijnen en vitrage te hebben, dan gooien we alles gewoon in de wasautomaat. En met allerlei wonderdoekjes en wondersponzen hoef je het sanitair niet langer met Sunlight-zeep en schrobber te lijf te gaan.

De Grote Schoonmaak is uiteengevallen in allerlei kleine schoonmaakjes, het hele jaar door. Maar het kriebelt nog wel, als de R bijna uit de maand is. De wereld buiten vernieuwt en verjongt zich, en dat vraagt om een nieuwe start in het huishouden. Ook binnen moet het fris en lenteachtig ruiken, net als buiten.

Lentekriebels

De producenten en verkopers van schoonmaakproducten rekenen op die lentekriebels, en doen veel van hun producten nu in de aanbieding. Maak daar maar mooi gebruik van, en begin het zonnige seizoen voordelig en schoon. En denk aan je grootmoeder, die alles nog op de hand moest doen. Zonder rubberen huishoudhandschoenen.