WAT IS ‘HEIRLOOM’?
TANTE DORA
Je spreekt het een beetje uit als ‘airloem’, en in het Engels betekent het zoveel als ‘erfenis’ of ‘nalatenschap’. De laatste tijd wordt het etiket heirloom veel gebruikt voor oude rassen groenten en fruit, die door hun bijzondere smaak en hun bijzondere uiterlijk veel aftrek vinden in trendy groentewinkels, meestal biologisch verbouwd. Het woord heirloom is in onze taal al zo ingeburgerd, dat het is opgenomen in de Nederlandse spellingscontrole van Word. Het wordt tijd om heirloom eens onder de loep te nemen.
Veel groente- en fruitsoorten die we tegenwoordig in de supermarkt kopen, zijn afgestemd op de manier waarop grootwinkelbedrijven hun voedsel verkopen. Door kweken en selecteren zijn er rassen ontstaan die gemakkelijk te telen en te oogsten zijn, lang houdbaar zijn, transport goed doorstaan, en die zo smaken dat ze een zo breed mogelijk publiek aanspreken. Let wel: daar is niets mis mee. De Europese landbouwindustrie zorgt ervoor dat we in principe allemaal voldoende te eten hebben, door grootschalige productie en distributie.
Industrialisatie
Maar door de industrialisatie van de voedselteelt zijn wel een heleboel interessante en lekkere groenten en fruitsoorten verdwenen. Zo kennen wij tomaten vooral als kogelronde rode vruchten van een min of meer constante grootte en smaak. Honderd jaar geleden werden er overal op de wereld allerlei verschillende soorten tomaten gekweekt, die dikwijls helemaal niet leken op onze industrietomaat. Ze waren groen met spikkeltjes, leken qua vorm een beetje op pompoenen, of op gele minipeertjes. En ze hadden allemaal hun eigen, onderscheiden smaak.
Wie voor het eerst zo’n mand met al die verschillende soorten tomaat ziet, raakt meteen onder de indruk, en wil op staande voet al die onbekende en vergeten vruchtjes proberen. Ook oude appel-, pruimen- en perenrassen zien er vaak anders uit dan de vruchten uit de supermarkt, en hebben een unieke smaak. Maar ja: vaak groeien die oude rassen aan fruitbomen met hoge stammen, en dat maakt oogsten moeilijker, en daardoor het fruit duurder. Consumenten blieven wel appels, maar geen dure appels.
Oude boomgaarden
De oude groente- en fruitsoorten waren nooit helemaal verdwenen. In oude boomgaarden stonden vaak nog wel een paar klassieke hoogstambomen. En op het verre platteland werden in allerlei moestuintjes oude groentesoorten in ere gehouden. Vaak omdat de boer en zijn familie ze al eeuwen lang hadden verbouwd, en omdat ze die nu eenmaal lekker vonden. Inmiddels hebben biologische boeren de oude soorten herontdekt, niet in de laatste plaats omdat ze beter bestand zijn tegen ziekten, zonder met gif te spuiten. En consumenten hebben de smaak van ‘ouderwets’ eten te pakken gekregen, al was het maar omdat je met zo’n bobbelige tomaat of vergeten appeltje kunt laten zien hoe hip je wel bent. ‘Oude’ groente- en fruitsoorten beginnen steeds meer big business te worden.
En omdat elke trend een pakkende naam moet krijgen, heeft deze mode de internationale naam ‘heirloom’ opgeplakt gekregen. Is deze tomaat lekker en gezond? Jazeker mevrouw: het is een echte heirloom-tomaat! Elke ribbel en spikkel vol vitaminen, zonder gif verbouwd! Al die exclusiviteit heeft natuurlijk wel een prijs. ‘Heirloom’ is vele malen duurder dan ‘supermarkt’, en daarom voor arme mensen meestal niet te betalen. Ook een reden om heirloom te kopen: je laat zien hoe goed het financieel met je gaat.
Misschien moeten we de term ‘heirloom’ maar weer gauw vergeten. Maar wél meer oude soorten gaan verbouwen, gewoon in ons eigen moestuintje, samen met vrienden die de zaden met elkaar uitwisselen. En misschien komen er steeds meer gemeenten die voor hun burgers pluktuinen inrichten, waar lekkerbekken de ouderwetse soorten (gratis) kunnen plukken. Hier en daar zie je dit al gebeuren. Dat geeft hoop voor de toekomst. ‘Toekomst’ is ‘future’ in het Engels. ‘Heirloom’ is eigenlijk iets van gisteren.
LEES MEER: Doe het maar zelf! Leg een moestuintje aan en eet groenten van het seizoen. Dan heb je vanzelf ‘heirloom’:
http://www.dora-besparen.nl/leuk-eten-uit-je-tuin-of-de-natuur/tien-voordelen-van-een-moestuin/
http://www.dora-besparen.nl/tip-van-de-dag/seizoengroente-eten/
Follow
