DE BLAKER
Gedurende de wintermaanden presenteren we een aantal gebruiksvoorwerpen en producten die heel normaal waren in de jonge jaren van tante Dora, maar die langzamerhand zijn vergeten. Vaak zijn dat voorwerpen en producten die ooit hoorden bij een spaarzame levenswijze. Vandaag in Dora’s ding: vroeger was een blaker een echt licht in de duisternis.
Je ziet ze regelmatig in brocanteriezaken en op rommelmarkten: blakers. Blakers zijn eigenlijk niet meer dan draagbare kandelaars. Er worden ‘huishoudkaarsen’ in gebrand: kleine kaarsen, net iets groter dan ouderwetse kerstboomkaarsen. Er zit altijd een oor aan, of een ander handvat, want een blaker is om te dragen. Om te zorgen dat onderweg niet overal kaarsvet op druipt, zit er een schoteltje vast aan de kandelaar, dat het vet opvangt.
Landelijke gebieden
De blaker stamt uit een tijd dat nog niet iedereen elektrisch licht had. Dat is overigens niet zo heel lang geleden. Halverwege de vorige eeuw waren er in landelijke gebieden nog genoeg huishoudens die niet op gas en elektriciteit waren aangesloten. En honderd jaar geleden was het heel normaal om geen stroom in huis te hebben.
Na het invallen van de duisternis zat het gezin meestal om de eettafel, waarboven een enkele gas- of een petroleumlamp hing. Die gaf genoeg licht om er sokken bij te stoppen, een boek te lezen, of op zaterdagavond boven een oude krant met het hele stel pinda’s in de dop te eten. In de rest van het huis was het meestal donker.
Totdat iedereen naar bed ging, bijvoorbeeld. Dan kreeg je een kaarsje mee, gestoken in een blaker. Dan had je in ieder geval genoeg licht om je bed te vinden, en om niet van de trap te vallen. Als je lag, dan blies je het kaarsje uit. En als je halverwege de nacht toch een lichtje nodig had, dan lag er meestal wel een luciferdoosje op het schoteltje van de blaker.
Fietsenschuurtje
Een blaker was ook handig in de bijkeuken, en soms in het fietsenschuurtje, als je wilde controleren of er in je fietsbanden nog genoeg lucht zat, voor de lange rit de volgende dag. Als je licht mee wilde naar het toilethuisje aan het einde van de tuin, dan was een draagbare olielamp handiger, want daarbij zat de vlam achter glas, en waaide dus minder snel uit.
Blakers waren er in alle soorten en maten en materialen, soms gemaakt door de dorpssmid, soms aan de deur gekocht van reizende handelaren. Blakers werden vervaardigd van koper, email, steengoed en zelfs van hout. Tegenwoordig staan ze heel rustiek op het Ikea-dressoir. Vroeger waren het gebruiksvoorwerpen. Blakers waren niet erg veilig, met die open vlammetjes. En wat omslachtig. Een lichtknop omzetten was eenvoudiger.
LEES MEER: Die lichtknop zit er overigens niet voor niets. Je kunt met een enkele vingerbeweging veel geld besparen:
Follow
