DE MELKKOKER

Uit de jonge jaren van tante Dora komt de melkkoker, maar als vast keuken-attribuut is die langzamerhand  vergeten. Het was een voorwerp die ooit hoorde bij een spaarzame levenswijze. 

Vroeger kwam de melkboer bij de klanten langs de deur. De meeste vrouwen deden thuis het huishouden, en vonden die service aan de deur wel handig. De klassieke melkman had niet zoveel zuivelhapjes en fruityoghurtjes als er tegenwoordig in de supermarkt liggen. Hij verkocht vooral melk, en toen het assortiment in de jaren na de tweede wereldoorlog toenam af en toe een flesje vla.

Behalve melk in flessen, verkocht de melkboer tot ver in de jaren zestig van de vorige eeuw ook zogenaamde rauwe melk. Dat was melk die zo vanonder de koe vandaan kwam, en niet in de melkfabriek was gesteriliseerd of gepasteuriseerd. De losse, rauwe melk zat in een melkbus met een kraantje, en werd ter plekke afgetapt in een maatbeker, die werd geleegd in de pan of kan van de klant. Losse melk was goedkoper dan de melk in flessen.

Rundertuberculose

De losse melk moest wel eerst gekookt worden. Er zaten soms ziekten in, zoals de verwekkers van rundertuberculose, die ook voor mensen schadelijk zijn. Koken hielp infecties voorkomen. Voor dat koken had je een speciale, hoge pan: de melkkoker. Vaak was de melkkoker geëmailleerd, en hij had altijd een deksel. Die deksel had gaatjes langs de rand. De gaatjes voorkwamen overkoken van de melk. Als de kokende melk opborrelde, liep hij via de gaatjes weer terug in de koker, zonder over de rand te stromen, op het pas gepoetste fornuis.

Bij de boer vandaan

Door het voortdurend populairder worden van voedsel, direct bij de boer vandaan, kopen consumenten de laatste jaren weer meer rauwe melk, zo van de koe of van de geit. Ook nu nog is het kort koken van de melk een slimme voorzorg om ziekten te voorkomen. Want ‘puur natuur’ is niet hetzelfde als: ‘zonder gezondheidsrisico’s’.

HUIDIGE TIJD

Er zijn nog steeds melkkokers op de markt. Ze zien er soms bijna hetzelfde uit als de melkkokers in de jonge jaren van tante Dora, alleen nu niet meer geëmailleerd, maar van roestvrij staal. Daar kun je de rauwe melk in koken.

Toch zijn er veel meer apparaten te koop, waarmee je opgeschuimde melk kunt bereiden. Want daarmee wordt ook thuis steeds meer een koffie koffie in de huidige tijd geserveerd

LEES MEER:   Ook zo’n woord uit de tijd van de melkkoker: ersatz. Een gemis werd goed gemaakt met namaak:

http://www.dora-besparen.nl/dora-gedachte-van-de-dag/ersatz/

Follow