DE SNIJBONENMOLEN

Gedurende de wintermaanden presenteren we een aantal gebruiksvoorwerpen en producten die heel normaal waren in de jonge jaren van tante Dora, maar die langzamerhand zijn vergeten. Vaak zijn dat voorwerpen en producten die ooit hoorden bij een spaarzame levenswijze. Vandaag in Dora’s ding: het vooroorlogse snijgemak van de snijbonenmolen.

We hadden het afgelopen week over het zelf snijden van groenten. Daar kregen we veel reacties op. Hoog tijd om het snijgemak uit vervlogen tijden te presenteren: de snijbonenmolen. Ook vroeger kon de drukke huisvrouw wel wat tijdwinst gebruiken. Bovendien was het snijden van snijbonen geen sinecure. Welbeschouwd is de snijbonenmolen niet echt Dora’s ding, want tante Dora gebruikte ‘m niet. Zij sneed snijbonen op de hand, met een scherp mesje, met razendsnelle schuine snijbewegingen: tjak!, tjak!, tjak! Maar veel andere tantes en buurvrouwen zwoeren bij de snijmachine.

Seizoengroente

Vijftig jaar geleden waren snijbonen een populaire seizoengroente, die de tuinder graag zo lang mogelijk aan de staak liet zitten. Daardoor verloren ze veel van hun malsheid. Bovendien waren de toenmalige bonenrassen van nature een beetje stug. Door de naden van de boon liepen harde draden. Die moesten verwijderd worden, om te voorkomen dat het hele gezin op taaie vezels zat te kauwen. Daarom moest je bonen eerst afhalen: met een scherp mesje in één beweging beide toppen van de bonen afsnijden en aan beide kanten de draad eraf trekken.

Sperziebonen konden vervolgens zo in de pan. Snijbonen moesten eerst nog in stukjes gesneden worden, omdat de boon, zelfs zonder draden, toch nog redelijk taai was. Door ‘m in kleine stukjes te snijden, kon je de snijboon beter gaar koken. Zoals gezegd: tante Dora had er een handigheidje voor, en sneed ze op de hand. Anderen draaiden ze door de snijbonenmolen.

Dat had niet alleen te maken met het al dan niet handig zijn. Snijbonen werden vroeger in veel moestuinen gekweekt. In de oogsttijd kwam je om in de bonen. Een deel werd vers gegeten, een ander deel werd ingemaakt of zelfs ingezouten. Witte bonen met gezouten snijbonen was vroeger een geliefd wintereten, met een heel eigen smaak. Om die enorme hoeveelheid zelfgekweekte snijbonen in korte tijd te verwerken, was de snijbonenmolen best handig. Je schroefde hem vast aan de rand van de tafel, en dan was het een kwestie van draaien en snijbonen er van boven in steken. Het ronddraaiende snijblad in de molen sneed de bonen in keurige, smalle reepjes.

Tegenwoordig kopen de meeste mensen snijbonen gesneden en voorverpakt. Dat is duur. Maar ook als hele boon is de snijboon bij lange na geen goedkoop volksvoedsel meer, zoals vroeger. Snijbonen worden in kleine, verfijnde hoeveelheden klaargemaakt. Gelukkig zijn snijbonen tegenwoordig dusdanig veredeld, dat ze nauwelijks meer harde draden hebben of taai zijn. Je kunt de bonen in redelijk grote stukken snijden, zonder dat je elke hap minutenlang hoeft te herkauwen. De snijboon is elegant en zijdezacht geworden, volgzaam in de kookpot, ook zonder snijbonenmolen.

Bovendien maakt bijna niemand meer halve moestuinen vol snijbonen in. De snijbonenmolen is niet meer zo nodig. Tante Dora is haar soepel handigheid in het snijbonensnijden inmiddels wel een beetje kwijtgeraakt. Haar vingers zijn een beetje stijf, de laatste jaren. Misschien koopt zij ze nu ook als conserven, of voorgesneden in een zakkie? Toch eens aan haar vragen, bij een volgend bezoek. Gedenk de snijbonenmolen, het snijgemak van weleer.

LEES MEER:   Vorige week besteedde Dora’s ding aandacht aan het ouderwetse spaarbankboekje:

http://www.dora-besparen.nl/verder/doras-ding/het-spaarbankboekje/

Follow