DE TYPMACHINE

Tante Dora heeft geen Schoevers gedaan, dus aan haar is de typmachine niet echt besteed. Maar de schrijfmachine hoorde ruim honderd jaar bij het betere schrijfwerk. Secretaresses typten er brieven op uit, journalisten rammelden er hun artikelen mee in de krant, en wie een brief aan de burgemeester wilde sturen, kreeg eerder antwoord als hij of zij de brief keurig typte. De laatste vijftien jaar is de typmachine helemaal verdwenen. Zelfs op rommelmarkten wil niemand ze meer hebben.

dora-schrijfmachine

De eerste schrijfmachines verschenen aan het einde van de negentiende eeuw op de markt. Tot die tijd werden brieven en formulieren met de hand geschreven, met een kroontjespen en inkt uit een potje. Soms waren die geschreven berichten moeilijk te lezen, al naar gelang de schrijfkunst van de secretaresse of de ambtenaar. Schrijven was nog een serieus vak op de basisschool, en met reden. Met de schrijfmachine is een brief of formulier altijd te lezen. Bovendien kun je met carbonpapier (ook zo’n vergeten ding) tot wel vijf kopieën maken. Handig, als je een contract moet opstellen.

Martelwerktuigen

In de beginjaren waren typmachines regelrechte martelwerktuigen. Niet alleen zagen ze er zo uit, maar het aanslaan van de toetsen vergde nogal wat kracht. Als je oude filmpjes ziet van typ-les bij bedrijven als Schoevers, dan moet je onwillekeurig denken aan gymnastieklessen. De eerste secretaresses hoefden niet naar de sportschool, om hun armspieren te trainen.

Typen op een schrijfmachine had wel wat. Het ritmische geluid van al die hamertjes op het papier, afgewisseld met de ping van het belletje aan het einde van de regel, had bijna iets muzikaals. Er is zelfs een melodietje gecomponeerd rond het tikken en bellen van de machine. Typen had iets dramatisch. Alle grote krantenkoppen van de twintigste eeuw begonnen op een velletje papier dat in de schrijfmachine van een journalist was gedraaid. Dat getypte nieuws werd vervolgens door de corrector op taal- en spelfouten gecontroleerd, en ging daarna naar de zetmachine en de opmaak, waar de krantenpagina’s werden gemaakt. Oorlog en vrede begonnen en eindigden op een typmachine.

dora-schrijfmachine-2

De typmachine werd in de loop der jaren steeds gebruiksvriendelijker. Met een elektrische schrijfmachine hoefde je bijvoorbeeld veel minder hard te rammelen. Bovendien werkten die apparaten met daisywheels en bolletjes, die het mogelijk maakten om heel snel van lettertype te wisselen. Omdat er een tiende van een seconde zat tussen het aanslaan van de toets en het typen van de letter, voelde het een beetje vreemd, zo’n elektrische machine. Er zat wel een automatische correctietoets op, zodat je niet meer met Typex aan de slag hoefde.

Geheugen

Toen kwamen de pc en de printer. Je tekst zit tegenwoordig niet meer in een map of ordner, maar in het geheugen van de computer. Pas als je de tekst print, staat het op papier, in elk denkbaar lettertype. Bovendien kun je teksten tegenwoordig via de mail versturen, zodat papier niet meer nodig is. Wij van tante Dora hebben ook een soort digitaal krantje, waar geen reepje papier aan te pas komt. Typen is de laatste vijftien jaar helemaal verdwenen. Alleen hele oude literaire schrijvers doen het nog wel eens op zo’n handmatige rammelkast. Het is opvallend, dat de hedendaagse spellingscontrole van Word woorden als ‘daisywheel’ en ‘Typex’ helemaal niet meer kent.

De laatste tijd ontdekken kinderen steeds vaker de oude typmachines van hun ouders. Voor hun is het een mirakel dat je meteen iets op papier hebt, als je typt. Voor hun is het een openbaring, dat je niet eerst de printer aan hoeft te zetten. Maar goed: op je iPhone heb je niets meer aan een schrijfmachine. Wat blijft is de nostalgie. En de constatering dat de technische vooruitgang een apparaat volslagen overbodig maakte, dat vroeger zo onmisbaar was.

Dora post 1

LEES MEER:   Toch heeft papier wel degelijk z’n charmes. Tante Dora houdt wel van een leuke prentbriefkaart in de brievenbus:

http://www.dora-besparen.nl/gedachte-van-de-dag/onthaasten-per-post-stuur-een-echte-verjaardagskaart/

 

Dit vind je misschien ook leuk...