STIJFSEL

Gedurende de wintermaanden presenteren we een aantal gebruiksvoorwerpen en producten die heel normaal waren in de jonge jaren van tante Dora, maar die langzamerhand zijn vergeten. Vaak zijn dat voorwerpen en producten die ooit hoorden bij een spaarzame levenswijze. Vandaag in Dora’s ding: stijfsel, het spul dat je overhemd heel lang strak en kreukvrij houdt.

Dora boord

Vorige week hadden we het in Dora’s ding over antimakassars: gehaakte kleedjes bovenop de rugleuning en op de armleuningen van leunstoelen. Antimakassars moesten voorkomen dat de ingevette haren van mannen afgaven op de mooie meubelen. De kleedjes werden regelmatig gewassen, en aansluitend gesteven met kledingstijfsel. Vijftig jaar geleden werd veel wasgoed gesteven, niet alleen gehaakte kleedjes, maar ook overhemden, tafelkleden, schorten, blouses en zelfs zakdoeken.

Een soort plaksel

Stijfsel is een zetmeelpoeder, gemaakt van tarwe of rijst. Als je het aanroert met water, ontstaat een soort plaksel. Daar kun je behang mee plakken, maar ook kleding stijven of appreteren, zoals het ook wel wordt genoemd. Een veel gebruikt merk kledingstijfsel was Crackfree, letterlijk vertaald ‘vrij van kreukels’. Dat was één van de redenen om kleding te stijven: gesteven en gestreken overhemden bleven mooi glad en hadden minder last van kreukels. Bovendien werden ze minder snel vies, want een gesteven en gestreken oppervlak is enigszins vuilafstotend. Op een onnavolgbare manier wordt gesteven en gestreken textiel stevig én zacht tegelijk.

crackfree pakje

Zeker in een tijd waarin zowel mannen als vrouwen losse boorden en manchetten droegen, op hemden en blouses die niet elke dag werden verschoond, was het belangrijk om het textiel stevigheid te geven. Soms werden de kragen wel eens zo stijf, dat het dragen ervan onaangenaam werd. Maar ja, je deed toen alles om netjes en letterlijk kraakhelder voor de dag te komen. Een gestreken en gesteven overhemd, mutsje of schort hoorde bij een levensstijl waarin nette kleren gelijk stonden met fatsoen. En fatsoen was een halve eeuw geleden nog erg belangrijk.

Gefixeerd

Gehaakte kleedjes werden toen ook belangrijk gevonden. Dus werden ze gesteven, vaak met een wat dikker stijfselpapje. Tante Dora liet de nog natte, zojuist uit het stijfsel gehaalde kleedjes plat drogen, vaak op een handdoek op een houten ondergrond. De kleedjes werden in de juiste vorm gefixeerd met spelden, die in de houten ondergrond werden geslagen. Een heel gedoe. Maar slechts op deze manier kwam de kanten doorzichtigheid van de gehaakte kleedjes mooi tot z’n recht.

spuitbus crackfree

Wasgoed wordt niet meer gesteven. In Nederland is Crackfree niet meer in de winkel te koop. In plaats van stijfsel kwam de spuitbus met strijkspray, dat ook een enigszins fixerende werking heeft. Maar het effect haalt niet bij echt stijfsel. Tegenwoordig wil niemand meer in stijve kleren lopen. Alles moet zacht en soepel zijn. En als het moet, bewerken we onze kleding met wasverzachter, dat alles nog zachter en soepeler maakt. Jammer van die gehaakte kleedjes, want die worden van wasverzachter alleen maar slap en flodderig. Niks voor tante Dora.

LEES MEER:   Vorige week ging Dora’s ding over de antimakassar (die je beslist moest stijven):

http://www.dora-besparen.nl/doras-ding/de-antimakassar/

En al die witte, gehaakte kleedjes kreeg je extra wit met een zakje blauwsel:

http://www.dora-besparen.nl/doras-ding/reckitts-zakje-blauw/

 

Dit vind je misschien ook leuk...