ZAND, ZEEP EN SODA

In sommige brocanteriewinkels zie je ze nog wel eens te koop staan: geëmailleerd rekjes met drie bakjes waarop ‘zand’, ‘zeep’ en ‘soda’ staat. Honderd jaar geleden hingen dergelijke rekjes standaard boven het aanrecht, snel bij de hand voor allerlei schoonmaakklussen. Onmisbare huismiddeltjes in een tijd dat allesreiniger, schuurcrème en hygiënische wisdoekjes nog lang niet waren uitgevonden.

Het emaillen bakje voor de zeep was vaak gevuld met groene zeep, de allesreiniger van honderd jaar geleden. Huisvrouwen deden alles met groene zeep: ze deden er de was mee op maandag, ze wasten ermee af, de keukenvloer werd ermee geboend, en de wat dikkere soort werd door de mannen zelfs gebruikt om ermee de ketting van hun fiets te smeren. Je kreeg er werkelijk alles mee schoon, als je niet te beroerd was om flink te schrobben en te boenen.

Gemeen spul

Als het vuil er toch niet zo gemakkelijk uit ging, bijvoorbeeld de vlekken in de witte was, dan kon je aan je sop nog wat soda toevoegen. Het was gemeen spul, waardoor je handen rood en schraal werden, maar de vlekken in de was of in de wastafel gingen er meestal subiet uit.

Als zeep en soda werkelijk niet hielpen, dan kon je altijd nog schuurzand gebruiken. Schuurzand was een fijn soort zand waarmee je, desnoods in combinatie met groene zeep en soda, werkelijk alles schoon kreeg. Aangekoekte pannen bijvoorbeeld, het liefst pannen van gietijzer of email, waarop je de krassen van het zand niet zo zag. Gelukkig hadden ze honderd jaar geleden nog nauwelijks aluminium pannen, of pannen van roestvrij staal.

Synthetisch

Het eeuwige drietal zand, zeep en soda werd in de afgelopen eeuw langzamerhand vervangen door spullen die beter schoonmaken, en die beter zijn voor gemakkelijk krassende oppervlakken. Synthetische allesreinigers en afwasmiddelen krijgen alles goed schoon zonder behandeling met soda en schuurzand. En voor hardnekkig aangekoekte resten zijn er tegenwoordig milde schuurmiddelen en zijdezachte schuursponsjes, die prima werk verrichten.

De bakjes voor zand, zeep en soda zijn vooral een herinnering aan een tijd waarin het huishouden een dagtaak was. Een dagtaak voor vrouwen, wel te verstaan. Vrouwen met stevige arm- en rugspieren van het dagelijkse schrobben en boenen. En vrouwen met rode en schrale handen van de soda, waar ze zo dikwijls gebruik van maakten.

LEES MEER:   Ook zo’n handig schoonmaakding: de zeepklopper:

http://www.dora-besparen.nl/verder/doras-ding/de-zeepklopper/

Follow