HET SPAARBANKBOEKJE

door neef Groen · Gepubliceerd 23/02/2024 · Bijgewerkt 13/03/2024

Gedurende de wintermaanden presenteren we een aantal gebruiksvoorwerpen en producten die heel normaal waren in de jonge jaren van tante Dora, maar die langzamerhand zijn vergeten. Vaak zijn dat voorwerpen en producten die ooit hoorden bij een spaarzame levenswijze. Vandaag in Dora’s ding: de overzichtelijke wereld van het spaarbankboekje.

Vorige week besteedden we aandacht aan de belachelijk lage spaarrente in ons land, en riepen iedereen op om die waardeloze spaarrekening maar snel op te zeggen. Misschien is het daarom zinvol om in Dora’s ding eens terug te kijken naar een tijd waarin sparen een deugd was, en de spaarbank je beste vriend.

Tante Dora spaarde in haar jonge jaren bij een Bondsspaarbank in het oosten van het land. In de vensterbank van haar keukenraam stond een metalen spaarbusje, waar met enige regelmaat dubbeltjes en kwartjes in werden gedaan. Als het busje erg zwaar werd, dan ging tante Dora naar het bankfiliaal, een medewerker maakte het busje open, en elk dubbeltje en kwartje werd geduldig en bijna liefdevol geteld. Het bedrag werd met een vulpen bijgeschreven in een spaarboekje: een echt papieren boekje met alle bijschrijvingen, dat je zorgvuldig moest bewaren.

Kleinkinderen

Grootouders kochten spaarbankboekjes voor hun pasgeboren kleinkinderen, dus met een bedrag er al op, met de bedoeling dat de spaarrekening in de loop der jaren zou worden gevoed met meer geld. Wie weet, was er dan over twintig jaar wel genoeg om van te studeren, of om een uitzet voor een huwelijk te kopen. Sparen betekende vooruitzien.

Ook jongeren zelf werden tot spaarzaamheid aangezet. In de jaren zestig van de vorige eeuw werden jongens en meisjes tussen vijftien en twintig jaar gelokt met tot wel 10% eindrente op hun eigen Zilvervloot-spaarrekening, inclusief de betaalde rente. Dat tikte aan, in een tijd dat er soms wel 8% jaarrente op spaarrekeningen werd betaald. Vijftig jaar geleden was de inflatie hoog, de hoge rente was nodig om nog iets aan je spaargeld te verdienen.

Sparen was een halve eeuw geleden nog een deugd. In de gevel van de spaarbank van tante Dora waren afbeeldingen aangebracht van spelende kinderen, stoere werkers die boompjes planten en huisvrouwen met boodschappentassen. Het was het beeld van een misschien wat naïeve wereld waarin alles zijn vaste plaats had. De spaarbank hoorde vast en zeker bij een oppassend en geordend leven. Wie later over geld wilde beschikken, moest wel eerst sparen. Doorlopend krediet had nog niemand.

Vooral lenen

Onze wereld in 2016 is anders. Met een spaarrente onder de één procent heeft sparen weinig zin meer. Sparen is geen deugd. Zelfs onze minister-president geeft ons burgers de raad om niet te sparen maar vooral te KOPEN, dan komt er meer geld in de economie, en des te eerder zijn we uit de crisis. En als je geen geld op je rekening hebt staan, dan moet je vooral lenen. Met de lage rente ben je een dief van je eigen portemonnee als je het niet doet. De Bondsspaarbank van tante Dora is inmiddels gesloten en gesloopt, de Zilvervloot-spaarregeling is al in de jaren negentig afgeschaft. Ja, het zijn andere tijden, in 2016.