EN TOEN WAREN ER INEENS MERKEN

TANTE DORA

Tot ver in de twintigste eeuw waren de meeste voedingsmiddelen en producten voor het huishouden merkloos. Je ging naar de kruidenier, die had een grote zak suiker staan. Als je een kilo suiker wilde, dan schepte hij een kilo suiker uit de grote zak in een papieren puntzak, en overhandigde je die. Als je bij de groenteboer zuurkool wilde, dan schepte hij de zuurkool uit een groot vat, en deed die in een door jezelf meegenomen schaaltje of pannetje.

Dergelijke artikelen waren anoniem. Je vertrouwde erop dat je kruidenier of je groenteman het beste voor je uitkoos. En als je productinformatie wilde, dan kreeg je die van de man persoonlijk. Van welke fabriek de suiker of de zuurkool kwam, was minder belangrijk.

Al in de negentiende eeuw begon dat langzamerhand te veranderen. Fabrikanten begonnen te ontdekken dat ze meer van hun producten konden verkopen, als dat product te herkennen was. Als je iets goeds op de markt bracht, loonde het de moeite als consumenten dat goede product konden herkennen. Zo was de kans groot, dat ze er de volgende keer in de winkel specifiek naar zouden vragen. Het ‘merk’ was geboren.

Stukken huishoudzeep

Honderd jaar geleden waren er in ons land tientallen zeepziederijen: fabrieken waar ze zeep maakten. Vaak leverden die aan de lokale markt. Niemand vroeg naar een speciale zeep. Je kreeg wat bij de kruidenier voorradig was, vaak van de fabriek twee straten verderop. De fabrikant van Sunlight zeep deed het anders. Zijn stukken huishoudzeep werden gevormd in mallen met de merknaam ‘Sunlight’ erin aangebracht, zodat de zeep duidelijk herkenbaar was. Bovendien werd de zeep in een papieren wikkel met het logo en de merknaam erop verkocht.

Nu kon de klant naar Sunlight vragen, in plaats van naar zeep. De kruidenier begon stukken zeep van het merk Sunlight in te slaan, omdat zijn klanten er voortdurend naar vroegen. Het merk als verkoopargument had zijn intrede gedaan. Het effect van merken werd nog sterker, toen een halve eeuw geleden ook in ons land de zelfbedieningswinkels hun intrede deden. Nu hoefde de huisvrouw niet langer de kruidenier om een stuk zeep te vragen. Ze kon zelf pakken, uit een reeks zeepjes die in de supermarkt in het schap lag.

Een vertrouwd merk hielp bij de keuze. En om het merk vertrouwd te maken, begonnen fabrikanten steeds meer reclame te maken. Zo was het merk al bekend, voordat de huisvrouw naar de winkel ging. De greep naar het bekende product was bijna voorgeprogrammeerd. Tegenwoordig is de relatie tussen merk, reclame en koopgedrag een al lang geaccepteerd gegeven. We vinden het ene merk beter dan het andere, vaak ingegeven door uitgekiende reclame, en kopen het product van ons favoriete merk.

Suiker

Dat heeft inmiddels ook invloed op de verpakking. Suiker zat vroeger altijd in een rechthoekige, stevige papieren zak. Tegenwoordig kun je suiker in allerlei soorten verpakkingen kopen, met of zonder speciale sluitklipjes, strooituutjes, schenkdoppen of andere handigheden. In de supermarkt staat in feite maar één product: suiker. Maar omdat er meer merken zijn en meer soorten verpakkingen, staan er soms wel vijf verschillende ‘suikers’ op de plank. De keuze is aan de verwarde consument.

Het is misschien wel eens goed om na te denken over onze voorliefde voor merken, en de manier waarop onze voorkeuren tot stand komen. Vanaf het begin was het merk een middel om onze keuze te sturen. En vanaf het begin was het merk verbonden met reclame, en met allerlei vormen van opvallend verpakkingsmateriaal. Reclame en bijzondere verpakkingen kosten geld. Daarom zijn merkartikelen meestal duurder dan merkloze artikelen.

We gaan niet meer terug naar de papieren puntzak van de ouderwetse kruidenier. Maar je kunt nog steeds kiezen voor minder verpakkingsmateriaal, minder reclamekosten en minder verspilling. Bijvoorbeeld door huismerken te kopen, door naar de weekmarkt te gaan, door de plaatselijke toko of oosterse supermarkt te bezoeken, met losse spullen zonder bont bedrukte verpakking erom. Merkloos is goedkoper. Al blijf je natuurlijk voorkeuren houden. Zo zweert tante Dora zelf bij de cacao van Droste. Die vindt ze het lekkerst, en die kan ze herkennen, aan de afbeelding van de Droste-verpleegster, die ook na honderd jaar nog steeds op de verpakking staat. Soms moet je een succesformule niet veranderen.

LEES MEER: Poeh! Merken! Allemaal ijdelheid, meneer! We schreven er al eens over:

http://www.dora-besparen.nl/gedachte-van-de-dag/opscheppen-met-kledingmerkjes/

Follow