VOORRAADKAST     DROOGWAREN   DEEL I

UIT HET KOOKSCHRIFT VAN TANTE DORA

In haar kookschrift verzamelt tante Dora al jaren smakelijke recepten, spaarzame kooktips en maaltijdsuggesties. Een schat aan inspiratie, opgeborgen in de la van de keukentafel. Gelukkig mag Dora Besparen elke dag in het geheime kookschrift bladeren, en de erin opgeborgen kennis en ervaring met haar lezers delen.

De Voorraadkast van Tante Dora staat het meest vol met droogwaren.

Zaken die je langer in voorraad kan bewaren en altijd een goede basis vormen voor een eerlijke maaltijd. Maak je een lijstje met wat je echt van deze voorraad gebruikt en vul dat regelmatig bijvoorbeeld een keer per maand aan. Koop dan duidelijk volgens dit lijstje. Kom je dan winkelend iets anders passends tegen, koop dat dan alleen als dat een ander vast product kan vervangen. En houd je in grote mate aan je lijstje. Wat verandering is altijd goed als het maar niet vermeerdering wordt. Vermindering kan altijd, want als bijvoorbeeld bakken je niet echt ligt zou je er altijd voor kunnen kiezen spullen daarvoor sterkt te verminderen. Dat is wel jammer voor je afwisselingmogelijkheden, maar voor de variatie zijn ook sommige kant en klaar producten goed te gebruiken. Wel kom je dan uiteindelijk waarschijnlijk duurder uit.

Bewaar alles op een droge en voor veel producten beter een donkere plek.

Keukenkastjes, een kelderkast of gangkast of kastruimte in een berging zijn vaak erg geschikt, als je maar er gemakkelijk bij kunt en de plek overzichtelijk is. Zo weet je van zelf wat je in voorraad hebt. Glazen potten met draaisluiting of dichtklikbare weckpotten werken uitstekend. Maar ook hergebruikte plastic potten van bijvoorbeeld jodenkoeken functioneren ook goed. Pas na meerdere jaren beginnen die zo te slijten dat je ze bij het plastic afval moet doen.

Pasta

Het leuk en lekker is om zelf pasta te maken en zelfs zonder pastamolen heel goed te doen. Maar het is gemakkelijker om voor een goede en gemakkelijke maaltijd altijd fabriekspasta in huis te hebben. Afwisseling hierbij is zeker aan te raden. Basis keuze is of je pasta met of zonder eieren gemaakt kiest. Zelf koop ik eigenlijk om en om pasta met of zonder ei. Voor veel Italiaanse gerechten is de smaak van gewone pasta vaak heel geschikt. Wil je een snelle lekkere maaltijd kies dan voor een eierpasta, die je dan bijvoorbeeld (met of zonder vissnippers), zure room, wat knoflook en geraspte kaas serveert. Wat olijfolie erover of een klontje boter erbij, heerlijk en met een gemengde sla heb je al een complete vullende maaltijd. Zorg dat je altijd twee pakjes ( 500 gram) in voorraad hebt, maar meer kan zeker geen kwaad ( er zijn vaak aanbiedingen pasta, maar houdt de kiloprijs in de gaten). Kies ook regelmatig een volkorenpasta, zeker ook in de soep een geschikt ingrediënt om een simpele volwaardige maaltijd te maken. Varieer ook in de vorm, naast traditionele spaghetti en macaroni, heb je alle mogelijke vormen, als strikjes, kokertjes, vlindertjes en natuurlijk ook nog in vele kleurtjes tot zwart toe. In zwarte Italiaanse pasta zit inktvisinkt als kleurstof, als je deze pasta serveert met gestoofde ringetjes inktvis heb je een lekker en leuk zwart/wit gerecht.

Rijst

Een kilo rijst moet je altijd in huis hebben. Koop rijst minimaal per pond of per kilo, dan is de rijst ook goedkoper. Koop eigenlijk geen voorgekookte of andere snelle rijst, want rijst koken is eigenlijk erg simpel en waarom zou je geld voor wat kookgeduld uitgeven.

Wil je ook smaak koop dan Basmati rijst of Jasmijn rijst. Gemakkelijk te koken en veel lekkerder. Wissel ook eens af met zilvervliesrijst – de iets langere kooktijd geeft wel een heerlijke volwaardige rijst. Houd je ook van risotto of sushi koop hier dan aparte rijst voor, iets duurder maar dan krijg je wel echt lekkere risotto of sushi hapjes. Bewaar rijst in aparte transparante potten, dan houd je ook zicht hoeveel je nog in voorraad hebt.

Chinese mie

Eigenlijk heb ik altijd zeker 500 gram Chinese mie (grof of fijn) in voorraad. Koop die in een Chinese toko. Je zult verbaasd staan hoeveel soorten er zijn en de meeste zijn erg goedkoop. Naast mie van tarwe, hebben ze ook mie van rijstmeel of boekweit gemaakt, maar ook transparante van speciale mungbonen  (erg leuk om als laatste aan een Chinees gerecht met saus toe te voegen). De Chinese toko biedt ook goedkope groente als taugé en natuurlijk verse gember.

Couscous ( en Bulgur)

Couscous wordt traditioneel in Noord Afrika gemaakt van griesmeel van harde tarwe. Hiervan wordt een soort pasta bereid, die in allerlei fijnheden wordt aangeboden. Zelf koop ik meestal de fijnste soort. Hierbij is het al voldoende om de couscous met kokend water te overgieten en dan te wachten dat alle water is opgenomen. Met wat peper en zout ( of kruidenzout) en boter of olie heb je dan snel een heerlijk graangerecht. Je kan dit vervolgen ook nog stomen , maar echt nodig is dat niet. Gemengd met gestoofde groentes heb je zo een heerlijke maaltijd. Koud kan je het zo ( na het met water overgoten en afgekoeld te hebben) ook verwerken tot een heerlijke maaltijdsalade met allerlei fijngesneden groentes en een dressing. Vaak verkopen Turkse winkel couscous in wat grotere verpakkingen ( 500 gram) voor weinig geld, de grovere soort heet in Turkije Bulgur , onder die naam wordt soms ook de fijnere verkocht.

Bloem

Tarwe is een graan, dat je in een korenmolen tot meel kunt vermalen. Volkoren meel bevat nog alle delen van de graankorrel. Door zeven kan men de grovere delen er uit zeven. Heb je alle zemelen uit het meel gezeefd dan houdt men bloem over – het lichtste en witste deel van gemalen tarwe. Voeg je aan bloem weer wat zeer fijn gemalen zemelen toe, dan krijg je een licht grijs meel Lemairemeel. Van bloem wordt brood en gebak gebakken, omdat door de aanwezige gluten dit samen met bakpoeder of gist tot een luchtig geheel wordt. Dit is hoofdvoedsel in Europa en Amerika. Naast voor gebak is bloem erg handig voor beslag voor bijvoorbeeld pannenkoeken en om veel gerechten te binden. Zorg dat je altijd zeker naast een aangebroken zak, een kilo bloem in voorraad hebt. Bak je zelf veel, koop dan bloem in grotere voorraad. Voor het geld hoef je het niet te laten.

Volkorenmeel ( naar eigen behoefte)

Bak je graag brood, of veel pannenkoeken en vindt je het belangrijk om voldoende vezels binnen te krijgen koop dan ook een kilozak volkorenmeel voor je voorraad.(naast bloem , koop ik volkorenmeel vaak (biologisch) direct bij een zelfmalende molen – want hoe verser bloem en meel, hoe mooier de gerechten rijzen)

Boekweitmeel (naar eigen behoefte)

Als je net zoals bij ons van echte pannenkoeken houdt, koop dan een zakje van 500 gram boekweitmeel. Erg duur is het nooit in een gewone papieren zak. Het maakt pannenkoeken een stuk lekkerder en langzaam ontdekt je steeds meer gerechten waarin je boekweitmeel kunt gebruiken. Vroeger werd het veel gebruikt voor veel pappen en brijen vaak met karnemelk.

Havermout ( vaak erg handig)

We hebben vaak havermout in voorraad. Wel apart in een glazen pot doen. Er zijn motten die er dol op zijn. Havermout wordt bereid uit de graansoort Haver, door de hele haverkorrels te wassen, te pellen en ze te verhitten. Dan worden ze vaak verknipt en door warmte vlak gemaakt. Snelkokend fijne havermout is het handigste. De voorgekookte versie vindt je vaak in bijvoorbeeld producten als Brinta. Naast voor pap, kan je er gerechten en soepen gezond mee binden, is het ideaal door de yoghurt en kwark en kan ook lichtgeroosterd zo over een gerecht of een salade gestrooid worden.

Bakpoeder

Bak je regelmatig, dan moet je wel bakpoeder in huis hebben. Nooit kant en klaar zelfrijzendbakmeel kopen, dat meng je zelf. Naast bloem en soms maïzena heb je dan een rijsmiddel nodig en dat is bakpoeder, een chemisch middel dat deeg laat rijzen. Het bevat meestal alleen een carbonaat en een zuur. Door inwerking van water op het carbonaat wordt samen met het zuur koolzuurgas gevormd. Bakpoeder verandert de smaak niet zoals gist doet, het laat als gevolg van de chemische reactie wel wat zout achter. Normaal bestaat het uit gelijke hoeveelheden dubbelkoolzure soda (natriumwaterstofcarbonaat (NaHCO₃)) en citroenzuur of wijnsteen.  Een doosje van 10 zakjes voor elk 500 gram bloem is voldoende als voorraad.

Maïzena

Maïzena is de naam waaronder maïszetmeel bekend is. Het wordt gewonnen uit maïs. Maïszetmeel heeft de eigenschap water te binden als het fijn in een oplossing wordt verdeeld en de oplossing wordt verwarmd. Daarom kan men met maïzena gemakkelijk sausen en puddingen binden. Als je het aan deeg toevoegt wordt het percentage zetmeel in het deeg verhoogd. Een pakje van 200 gram is ruim voldoende als voorraad. Werkwijze − men bindt met maïzena door wat poeder in koude water of melk op te lossen. Bij dit mengsel voegt men eerst wat warme vloeistof bij en giet dit dan samen terug in de te binden bijna kokende vloeistof. Vervolgens wordt alles al roerend gaar gekookt. Bij het afkoelen moet men er van achten dat er geen vel ontstaat, dus regelmatig roeren is ook dan zinvol.

Paneermeel

Dit heb ik altijd in voorraad. Om gehakt te binden. Maar ook als paneerlaag van van alles en nog wat.

(maak ik meestal zelf in voorraad van oud brood. Een tijdje op de kachel, radiator  of in de oven aandrogen en dan met de hand malen. In een glazen afsluitbare pot droog bewaren. En oud brood wordt weer nuttig verwerkt.) We gebruiken paneermeel ook om gerechten en soepen te binden ( en ook om een te natte stamppot steviger te maken).

Cacaopoeder

Bij het hele proces om van cacaobonen chocolade te maken kan van de bewerkte cacaobonen cacaomassa worden gemaakt. De massa kan onder hoge druk worden uitgeperst, waarbij cacaoboter en cacaopoeder wordt gevormd. De smaak en kleur van cacaopoeder wordt bepaald door de kwaliteit van de cacaoboon en de temperatuur van het roosteren, maar ook door de zuurgraad van de boon. Cacaopoeder wordt verder gebruikt om allerlei chocolade producten te maken. Thuis gebruik ik het in gebak, in sausen en verder in de keuken, maar vooral om zelf heerlijke warme chocolademelk te maken. Een kartonnen pakje is ruim  genoeg. Ik bewaar cacaopoeder alleen niet in karton maar in een apart blik.

Honing

Honing of honig wordt door bijen gemaakt van de nectar van bloemen. Daarbij zorgen ze gelijk voor de bevruchting van de planten. De smaak van honing varieert erg en is afhankelijk van de bloemen die de bijen bezocht hebben. Ook maakt het uit hoe de honing wordt gewonnen. Het beste kan je honing direct bij een imker zelf kopen. Misschien iets duurder dan de honing van onbekende oorsprong in de supermarkt, maar dan heb je ook echte lekkere honing in huis ( en de imker weet eigenlijk altijd waar hij de bijen heeft laten vliegen.)

Gist

Gist is een eencellige schimmel. Er bestaan meerdere soorten. Voor brood is van belang dat deze schimmel glucose ( een enkelvoudige suiker = druivensuiker) kan omzetten tot alcohol en koolstofdioxide ( de bubbels in bronwater). Bij brood en gebak nestelt dit koolzuurgas zich tegen de gluten in het meel en laat zo het deeg rijzen. De gist is vers in blokjes en gedroogd te koop. Met wat meel en suiker breng in een gunstige omstandigheid met lauw water de gedroogde gist snel tot leven. Ik heb altijd een doosje met 10 zakjes gedroogde gist ( elk voldoende voor een normaal brood) in voorraad Om wijn of bier te maken kan je beter daarvoor een aparte gistcultuur ( internetwinkel) aanschaffen.

Suiker

Je moet natuurlijk nooit teveel suiker gebruiken, maar zoet bevorderd wel eetbaarheid en aangename smaak van gerechten. Dus in maat zeker te gebruiken, maar vaak vervangen door ander zoetmakers als honing of druivensuiker, appelstroop etc,  maar nooit door zoetstoffen ( want die hebben allemaal wel slechte bijwerkingen). Zelfs gebruiken we nog geen 3⁄4 kilo (vaak de huidige verpakking) per 2 maanden. Mijn voorkeur is rietsuiker, zeker omdat ik dol ben op erg zwarte sterke espresso met wat rietsuiker. Maar rietsuiker geeft meer smaak dan witte bietsuiker. (deze gebruik ik wel als ik bijvoorbeeld wijn of jams maak).

Basterdsuiker

(meestal te koop in zakjes van minimaal 250 / 450 gram).

Vind ik onmisbaar voor nagerechten en gebak. Ik koop meestal de middel bruine versie, soms vooral rond kerst en sint ook de meest donkere. Geeft naast kleur een heerlijke karamelsmaak aan een gerecht. En geeft nooit knarsende suiker korrels in een baksel.

Vanillesuiker ( alleen voor echte vanille liefhebbers, maar vanille maakt zelf van wat melk iets bijzonders).

Je kunt synthetische vanillesuiker kopen, dat is fijne suiker met vanilline. Het is in verhouding goedkoop en geeft wel een vanillesmaak, maar het blijft chemisch. Zelf maak ik mijn eigen vanillesuiker. Soms gebruik ik voor een speciaal gerecht echte vanillepeulen. Die zijn wel duur, maar de smaak ervan maakt alles goed. Dan kook je vaak de peulen doormidden gesneden mee met melk. Als je ze daarna laat drogen kun je ze zo in een glazen pot met fijne suiker zetten. Na een paar weken heb je de beste vanillesuiker met echte bourbon vanille gemaakt.  Voor deze vanillesuiker maal ik zelf , meestal rietsuiker in een koffiemolen heel fijn. Het gaat ook met een vijzel, maar daarvoor heb je meer tijd en geduld nodig. Tegenwoordig bestaan er ook molentjes met daarin stukjes vanillepeul. Deze kun je ook zo door de suiker of een gerecht malen. Trouwens er bestaat ook hele goed biologische fijn gemalen bourbonvanille poeder,misschien iets duurder, maar met een potje doe ik terwijl ik veel kook en bak en kinderen hebben die verslaafd aan mijn echte vanillevla zijn toch wel een jaar. En als ik goede vanillepeulen voor weinig geld tegen kom koop ik die soms ( vaak verpakt ik een glazen buisje).De recepten en tips in dit artikel zijn eerder verschenen op Dora Besparen. Ze zijn inmiddels verbeterd en aangepast. Heb je suggesties en opmerkingen? Deel ze onderaan deze pagina of op Facebook, of stuur je mail naar: tante@dora-besparen.nl

Follow