HET NUT VAN NUTTIGE HANDWERKEN

door Neef M · Gepubliceerd 31/07/2016 · Bijgewerkt 30/07/2016

Toen tante Dora een klein meisje was, kreeg ze op de lagere school (zo heette de basisschool toen) het vak Nuttige Handwerken. Dat wil zeggen: zij kreeg het meisjesgedeelte van dat vak. De jongens kregen een andere vorm van Nuttige Handwerken, want ‘nuttig’ was voor jongens en meisjes destijds anders.

De jongens kregen timmeren en zagen, de meisjes haakten pannenlappen en borduurden merklappen. De jongens kregen les van de bovenmeester, de meisjes kregen les van een juffrouw, vaak in aparte lokalen. De jongens waren immers de stoere vaders die de moeilijke technische klussen in huis moesten opknappen, en de meisjes moesten voor hun gezin zorgen. Dat vonden de mensen in ieder geval zo, meer dan een halve eeuw geleden.

Kreatieve Handvaardigheid

In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd het vak Nuttige Handwerken definitief vervangen door het vak Kreatieve Handvaardigheid (toen nog heel hip met een k, in plaats van een c). Je mocht als kind je fantasie de vrije loop laten, en de dingen maken die in je opkwamen. Het hoefde niet meer perse ‘nuttig’ te zijn.

Eigenlijk is dat best jammer. Want het werk van je handen kan in een spaarzaam huishouden een groot nut hebben. De jongens leerden destijds hoe je van een stuk triplex een kapstok in de vorm van een kabouter kon figuurzagen, en hem met plakkaatverf te beschilderen en te vernissen. Met een paar schroefhaakjes had je hoepla!: een kapstok of een hanger voor de keukenhanddoeken. Of een hanger voor de pannenlappen. Een pannenlap haken was en is nog steeds een nuttige handvaardigheid, net als het omgaan met naald en draad. Wat je zelf kunt maken of repareren met restjes stof of hout, hoef je niet te kopen.

Tegenwoordig kun je in het voordeelwarenhuis voor anderhalve euro een hip ophangrekje voor je handdoeken kopen. Dan loont het bijna de moeite niet meer om de figuurzaag tevoorschijn te halen en er zelf een te maken. Maar soms is een beetje handigheid een voorwaarde voor besparingen. Denk aan reparaties aan kleding en meubelen, of aan het opknappen van tweedehands spulletjes. Het zijn steeds kleine besparinkjes, maar heel veel kleine besparinkjes samen maken per jaar één hele grote besparing.

Wibra

In de jaren vijftig van de vorige eeuw had je geen Action of Wibra. Veel dingen waren niet zomaar te koop, of financieel niet haalbaar voor de gewone man of vrouw. Je MOEST veel dingen zelf maken, of je nu handig was of niet. Hoe handiger je was, hoe meer je zelf kon doen, en hoe meer je bespaarde. Daarom heette het Nuttige Handwerken.

Nuttige Handwerken hoorden toen bij een zuinig leven, en zuinig leven was de norm. Inmiddels is geld uitgeven als water de norm. Keer terug naar de zuinige tijd, en leer knutselen en handwerken, de nuttige variant wel te verstaan. Ga eens op zoek naar een cursus, of laat je door je oude moedertje of vadertje (of oma of opa) eens wat uitleggen. Vraag maar, hoe je vroeger een losse stoelpoot vastzette met een likje houtlijm, of de banden van je fiets plakte. Keer terug naar de tijd van de Nuttige Handwerken en bespaar.