DE INKTLAP
Tante Dora heeft op school nog leren schrijven met een kroontjespen. De naam komt van het buigzame metalen ‘kroontje’ langs de hals van de pen. Eigenlijk was het een martelwerktuig, zo’n kroontjespen. Hij zat vrijwel altijd in een penhouder die niet lekker in de hand lag. Als je hem liet vallen, dan was de punt geheid verbogen, en daarmee onbruikbaar. Als je te hard drukte dan kreeg je lelijke vlekken, en als je te zacht schreef, dan kon je het niet lezen. En je doopte je kroontjespen in een potje inkt, vaak ingebouwd in je schoolbank. Dat indopen ging weleens mis, en dan zaten je schrift, je bank en je kleren vol met blauwe vlekken. Dan kreeg je straf van de meester én van je moeder, die al die blauwe troep er weer uit moest wassen.
Nee, de jeugd mag blij zijn, dat ze tegenwoordig met fijnschrijvers en ballpoints mag schrijven. Veel schoner, gemakkelijker en vrijwel zonder vlekken. Maar daarmee mist de hedendaagse schrijver wel de romantiek van de Hollandse inktlap. Met een inktlap kon je de draadjes en de viezigheidjes op de pen wegvegen, zodat je geen geklieder in je schrift kreeg. De scherpe punt van de kroontjespen schraapte nogal wat vezeltjes van het papier, en die bleven hardnekkig aan de punt plakken. Dat schreef niet fijn.
Professioneel
Je had professionele inktlappen, die je in de winkel met schrijfwaren kon kopen. Zo’n inktlap bestond dan uit drie of vier velletjes zeemleer, die in het midden met een metalen klinknageltje bij elkaar werden gehouden. Zeemleer was ideaal als afveegmateriaal. Maar in de jaren vijftig en zestig maakten de meeste moeders zelf een inktlap voor hun schoolgaande kinderen.
Voor die doe-het-zelf inktlap werden drie of vier lapjes in vierkantjes geknipt, vaak met een kartelschaar (dan hoefde je niet af te hechten). Die lapjes werden in het midden met een enkele omhaalsteek aan elkaar genaaid. De meest bruikbare stoffen waren katoenen tricot of flanel. Lekker absorberend, en ze ‘schraapten’ ook nog een beetje. Synthetische stoffen waren een ramp: daardoor bleven er na het afvegen meer draadjes aan de pen hangen dan ervoor.
Bekroning van elke inktlap was een mooie knoop uit de knopendoos. Hoe mooier de knoop, hoe mooier de inktlap. Natuurlijk werd zo’n stapel lapjes op den duur vies en onbruikbaar. Ach, dan lagen er in de lappenmand altijd wel andere lapjes, en in de knopendoos een antieke knoop van de blouse van oma. Wassen deed je zoiets niet. Dat gaf maar vlekken in de overhemden van vader.
Hopeloos
Gelukkig hoeft geen enkel kind meer te leren schrijven met die hopeloze kroontjespen. Maar daarmee is die leuke inktlap ook verdwenen. Elk voordeel heeft z’n nadeel.
LEES MEER: Niemand vult meer zijn belastingformulier in met een kroontjespen:
Follow
Van mijn moeder kreeg ik een navulbare vulpen uit de jaren 50 of 60. Ook daar een inktlapnodig! Ik heb een stukje van de (natuur)zeem geknipt. Ik vind het een geweldig systeem, jammer alleen dat de oude vulpennen vaak een hele spitse punt hebben. Op internet staan goede tips om uitgedroogde vulpennen weer werkend te krijgen. Beetje geduld is ook daar toverwoord.
Ik heb als zesjarig meisje een inktlap moeten breien! Het was het allereerste werkstukje bij het vak Nuttige Handwerken. Hij bestond uit drie blauwe vierkantjes, het ene telkens een slagje groter dan het vorige, met in het midden een knoop. Mijn onwillige vingers hadden hele stijve lapjes gebreid. Wat een onmogelijk geval was dat! Het is inmiddels 54 jaar geleden, maar ik ben het nooit vergeten …